• Confectie maakt meer kapot dan je lief is – en is nog duur ook!

Belle, de familie Van Luieren en Bas passen niet in het systeem. Op hun vraag om ondersteuning werd een passend, kwalitatief beste en goedkoopst of goedkoper (dan de systemen en codes voorschrijven) antwoord gevonden. Maar de systemen kunnen dat niet aan!

Belle, 18 jaar, is een meisje met andere mogelijkheden. Licht verstandelijk beperkt dus; volgens de systemen. Door allerlei omstandigheden kan zij niet worden toegelaten tot de beoogde opleiding tot verkoopster. Omdat niets doen en niemand zien slecht is voor haar – voor wie niet trouwens – werd bedacht dat ze zoveel mogelijk in de running moest blijven. Zo werd Dagbesteding bedacht, gevraagd en (bijna) toegewezen. De daarmee gemoeide kosten: ca. € 900,00 per maand; voor een periode van 12 maanden.

Belle werkt op zaterdag ook als hulpje in een winkel voor dagelijkse levensbehoeften. Waarop het plan ontstaat om met de winkelier te gaan praten. Kan hij Belle niet in dienst nemen? Dat wil hij wel, mits er een mouw te passen valt aan het feit dat Belle wel wat extra begeleiding en ondersteuning vraagt. Enig rekenwerk leert ons dat dit kan worden geregeld met een bijdrage van € 250,00 per maand gedurende een periode van 1 jaar.

Kortom: een kwalitatief betere oplossing voor Belle tegen lagere (- € 650,00 per maand) kosten. Iedereen tevreden!? Nee dus. Want voor deze oplossing kent het systeem geen productcode. Het kan dus niet verwerkt worden….

Bas vraagt ambulante begeleiding. Volgens de daarvoor door de gemeente met aanbieders afgesproken producten en daarmee gemoeide kosten, moet die begeleiding € 35,76 per uur kosten. Er ligt een kwalitatief goede op basis van € 25,00 per uur. Maatwerk, afgestemd op de situatie van Bas. Maar het systeem kent alleen ambulante begeleiding die € 35,76 per uur kost…..

De familie van Luieren krijgt verschillende vormen van ondersteuning. Ambulante zorg voor de twee jongsten in de vorm van Zorg in Natura. Een pgb voor moeder; ten behoeve van de inhuur van hulp bij het huishouden. Ambulante begeleiding voor een licht verstandelijk beperkte zoon in de vorm van een pgb. Bij elkaar opgeteld bedragen de zorgkosten per maand ca. € 3.600,00.

In het kader van 1 gezin, 1 plan, 1 budget worden de verschillende vormen van ondersteuning – met instemming van de familie – in een perspectief biedend plan samengebracht. Een aanbieder maakt een samenhangend plan en offreert het totaalpakket voor een bedrag, groot € 3.000,00 per maand.

Het plan heeft draagvlak bij alle betrokkenen, behalve…Juist, behalve bij het systeem. Dat heeft heel veel moeite met deze oplossing. Enerzijds, omdat de binnen de totaaloplossing te onderscheiden producten niet matchen met de kosten per product volgens het systeem. Anderzijds, omdat niet duidelijk is welk deel van het geoffreerde bedrag ten last moet komen van het Wmo-budget en welk bedrag ten laste moet komen ten laste van het budget jeugdzorg. En welk deel komt nu voor rekening van de gemeente (Wmo) en welk deel komt voor rekening van de regio (jeugdhulp). We mogen dan wel willen ontschotten, maar als de geldstromen maar gescheiden blijven.

“Het durven leveren van maatwerk is in bredere zin een cruciale voorwaarde om de ongetemde maatschappelijke problemen die zich in het sociale domein voor doen met succes aan te pakken. Die opvatting” – ik citeer hier Erik Gerritsen, heden ten dage Secretaris Generaal op het ministerie VWS – deel ik. Van harte.

Bij de sociale wijkteams her en der in den lande zie ik daarvoor ook een groot enthousiasme en inzet Zij benutten de beschikbare ruimte voor maatwerk om vraagstukken integraal op te pakken. Maar daarbij moeten ze ook opboksen tegen in beton gegoten oude systemen en wetmatigheden.

Wie de roep om maatwerk onderschrijft moet de professionals in de wijkteams en de inwoners die door hen worden ondersteund hierin ondersteunen. Hen de ruimte en het vertrouwen geven. Gewoon, omdat één gezin, één plan, één regisseur, het uitgangspunt van de drie decentralisaties – niet mogelijk is zonder dat ook de systemen daarop worden afgestemd. Nu is het nog te vaak en te veel: Maatwerk? Prima, als het maar past binnen de confectie van het systeem!

Het zou mooi zijn als de beleidsmakers – op alle niveaus – en politici zich daar wat meer druk mee maakten. Da’s beter dan het zielig geneuzel over een foto van een man die zijn straf heeft uitgezeten. Een foto waarvan vriend en vijand het nut onderschrijven. Maar die welhaast wereldnieuws wordt vanwege een knullige procedure rond het tot stand komen ervan. Het effect: het onderwerp van de foto krijgt hij wil, maar niet verdient: aandacht. Terwijl andere niet krijgen wat ze wel verdienen.

Dat wat ons allemaal aanbelangt – verspilling van zorgkosten omdat het systeem heiliger is – vergt hoogste prioriteit. Gewoon, omdat het beter én goedkoper maken van de zorg zowel de mens als de maatschappij ten goede komt.

Mijn stelling is dan ook: als maatwerk niet in het systeem past moet je het systeem aanpassen. Niet het maatwerk tot confectie degraderen….