De pestproblematiek onder de jeugd lijkt – dankzij de nodige aandacht daarvan –af te nemen. Dat kan echter niet gezegd worden van het pestgedrag onder en tussen de ‘grote’ voorbeelden; de volwassenen. Die zijn nog lang niet opgelost. Zo leerden mij de afgelopen weken. Onophoudelijk en met welhaast satanisch genoegen werd en wordt de nieuwbakken fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer, Rob Jetten, bij voortduring als kop van (journalistieke) jut gebruikt.

Geen enkel zichzelf respecterend (?) radio- of televisieprogramma met ook maar de fleem van journalistiek eraan wilde er van weg blijven. En ja, dat zijn vaak dezelfde programma’s en journalisten of presentatoren die vooraan in de rij staan om schande te spreken van pestgedrag door en van jeugdigen. De wereld is welhaast te klein als een paar rotjochies in Zoetermeer pesterig een interview met ene heer Nawijn verstieren.

Volwassenen, zo leerde ik, zijn geen haar beter. In een voortdurende ratrace om hun eigen (vermeende) superioriteit voor het voetlicht te brengen vertrappen zij hun gasten en gesprekspartners. Bij voortduring stralen zij daarbij uit dat de ander niet tot hun ‘kaste’ behoort. Daarom mogen zij niet, wat journalisten en zelfbenoemde commentatoren  – onder het mom van degelijke journalistiek of at daarmee samengaat – wel menen te mogen.

Uitgelachen worden, is een van de grootste vernederingen die er is. Net zo goed als niet serieus genomen worden. En wat maken wij volwassenen anderen graag het mikpunt van spot. We stoten ons mikpunt graag uit de groep. Als een paria. De mee-lachers lachen mee. Uit angst dat ze zelf verstoten worden.

Vernedering stond ook bij de presentatoren en journalisten centraal die Rob Jetten als mikpunt namen. Eigenlijk was er maar een boodschap: “Jij gedraagt je niet, zoals wij vinden dat jij je moet gedragen. En dat pikken wij niet.” 

“Hoe komt het dat je je eerste optreden zo slecht hebt gemaakt? Je bent niet bijster intelligent, hè!” En pats, de vernedering hakt erin. Je kunt kiezen: òf boos worden òf je mond houden. Erger wordt het als een journalist of presentator jou vervolgens ook nog eens neerzet als een leugenaar, iemand die om de feiten heen draait. Niet, omdat het (aantoonbaar) zo is, maar omdat de gesprekspartner niet dat zegt wat de interviewer graag wil horen. De interviewer is eigenlijk helemaal niet geinteresseerd in de waarheid. Hij wil nieuws, een scoop, een relletje, want dat verkoopt.

Dubbelhartig, laag en onprofessioneel vind ik het. Zeker, als diezelfde personen bij een volgend item of in een volgend programma moord, brand en schande spreken over wangedrag van anderen. Vooral ‘publiekelijk’ graag. Omdat zij anders zijn, omdat zij slimmer zijn, omdat zij het beter weten.

In de volwassenenwereld is pesten net alleen net zo hard, maar vaak ook veel minder subtieler. Alleen noemen wij dat, om ons pestgedrag te verbloemen, ‘kritiek’. Met nauwelijks nog onschuldige plagerijtjes, treiteren en iemand voor schut zetten poetsen wij ons eigen blazoen op.

Natuurlijk, het is overdreven om te stellen dat de media of journalisten alleen maar pesten. Daarmee zou ik geen recht doen al veel van het ook goede werk dat zij doen. Desondanks ben ik van mening dat zij zich meer rekenschap moeten geven van hun voorbeeldrol. Waarom bijvoorbeeld spreken zij schande van ramptoerisme, maar staan zij zelf – vaak al eerder dan de hulpdiensten – op de plaats des onheils? Als het is om ons van nieuws te voorzien, is daar niks mis mee. Anders wordt het als zij door hun optreden en hun jacht op nieuws het werk van hulpverleners onmogelijk maken of frustreren. Dan is het eerder te kwalificeren als pesterig hautain gedrag. De politieman, brandweerman of arts mag misschien de oorzaak nog niet weten, maar wij – de journalisten – wij weten het wel!

Het zal niet gebeuren, maar wat als Rob Jetten zich als gevolg van alle pesterijen vanuit de journalistiek van het leven zou benemen? Of als hij een van die journalisten te lijf zou gaan? Zoals Anthony D. die op 10 oktober 2014 een medeleerling dood stak op het schoolplein van het Corbulo College in Voorburg. Zijn zij dan net zo kritisch op hun eigen gedrag als op dat van die school toentertijd? Het personeel dat toch had moeten zien dat die medeleerling gepest werd door de dader?

Als de journalistiek zichzelf serieus genomen wil zien, zal zij zich ook serieus moeten gedragen. Moet zij niet omwille van de kijk- of luistercijfers bezondigen aan pestgedrag. Kritiek leveren mag; graag zelfs. Maar doe dat op gepaste wijze. Het stoort mij juist daarom dat al die journalisten, commentatoren en hun platforms zo graag en vaak teruggrijpen op het werk van collega’s. Ik noem dat geen journalisten, maar mee-lachers

Mijn advies? Melk het niet uit. Waak voor tendentieus gedrag. Want dat is niet alleen de bananenschil voor geloofwaardigheid. Het maakt ook meer kapot dan ons lief is!

• De auteur, Peter Paul J. Doodkorte, is als senior-adviseur verbonden aan Vondel & Nassau, een landelijk werkend adviesbureau voor sociaal domein en overheden.

• Meer blogs en ideeën zijn te vinden op Verruim de horizon, De kracht van het alledaagse en Inspirituals