Een van mijn broers woonde in zijn pubertijd een periode bij onze directe buren. Omdat het tussen hem en onze ouders niet altijd boteren wilde. Mijn zoon heeft voor een (succesvol afgeronde) opleiding als ingenieur weg- en waterbouw gekozen dankzij een goede vriend van ons gezin. Wij mochten als jonge ouders een pleegzoon grootbrengen, omdat zijn moeder ons dat vertrouwen gaf. Waarom ik deze ontboezemingen doe? Omdat zij het bewijs zijn van de stelling dat een goede opvoeding meer vraagt dan goede ouders alleen. Goede opvoeding vraagt een heel dorp. Succesvolle opvoeding vraagt een samenleving die voor de kinderen samenspant met ouders. Want opvoeden is best lastig!

Ik wil het beste voor mijn kinderen. Net als alle ouders. Dat is mijn diepste overtuiging. Ik wil dat ze gelukkig zijn. Dat ze het goed hebben en dat ellende hen bespaart blijft. Ik zie ze graag opgroeien tot zelfverzekerde en authentieke volwassenen. Mensen die stevig in hun schoenen staan en vol vertrouwen en plezier de wereld in trekken. Elke ouder heeft zo’n beeld. De werkelijkheid van alledag is desondanks veel minder vanzelfsprekend. Het ene kind blijkt het andere niet. Dat maakt opvoeden tot een uitdagende en lastige opgave tegelijkertijd.

Een kind krijgen is een wonder. Het mooiste dat een mens kan overkomen. Een kind zien ontwikkelen van baby tot volwassene is een ontdekkingsreis. Van en voor het kind, net zo goed als van en voor de ouders en andere opvoeders waarmee kinderen te maken krijgen. Als ouder wil je het graag goed doen. Maar vanzelfsprekend is dat niet. Want er wordt geen handleiding bijgeleverd. Nooit! En elk kind is anders. Gelukkig wel.

Laten we eerlijk zijn. Eigenlijk heeft geen enkele ouder enig idee over hoe je je kinderen goed op moet voeden. Wij weten hoe onze ouders het deden. Of de ouders van vriendjes en vriendinnetjes. Vaak ook nemen wij ons voor dat wij dingen echt anders zullen doen als wijzelf ooit ouder mogen worden. En als het dan zover is, blijkt het allemaal anders en is opvoeden een hele opgave. Wat zeg ik, opvoeden is ploeteren! Soms zelfs op hoop en zegen.

Het gezin is voor mij de plek waarin een kind opgroeit in liefde, de plek waar mensen van elkaar houden en voor een kind zorgen. Dat kunnen ook twee mannen of twee vrouwen zijn, maar ook een alleenstaande ouder. Het gaat er uiteindelijk om dat een kind veilig is en dat het liefde ontvangt. Ook kinderen vinden en ervaren dat. Al kunnen ze dat op die leeftijd misschien nog niet onder woorden brengen zoals beschreven Connie Palmen in haar “Logboek van een onbarmhartig jaar”, geschreven na het overlijden van haar (tweede) man en D66-coryfee Hans van Mierlo.

Het krijgen van kinderen is voor de meeste mensen een wereldervaring. Iedere ouder wil zijn of haar kinderen op een goede manier opvoeden. Dat is een mooie uitdaging, maar gaat niet vanzelf. Ouders komen dagelijks voor dilemma’s te staan en willen de beste beslissingen voor hun kinderen nemen. Als (groot)ouder weet ik uit ervaring dat kinderen zich prettiger voelen en beter presteren als je geïnteresseerd en betrokken bent bij de dagelijkse dingen die jouw (klein)kind bezighouden. Het kan daarbij helpen eraan te denken dat je zelf ook eenmaal jong bent geweest. Je kunt hun hartstochten, hun verontwaardiging en hun verdrietjes niet alleen beter verdragen, maar zelfs begrijpen. Wij hebben geen flauw idee hoe groot het krediet is dat kinderen ons geven, en hoe snel wij dat ook weer verspelen.

Dat het ondanks al onze inspanningen en goede bedoelingen nog wel eens misloopt, maakt ons nog geen slechte ouder. De meeste ouders raken wel eens de weg kwijt in de opvoeding. Soms ook lukt het ouders niet (meer) om hun kinderen dat te geven wat nodig is. Soms ook kunnen ooit hevig op elkaar verliefde ouders elkaar langzaam maar zeker de tent uitvechten. Met alle vervelende gevolgen van dien. En ja, er zijn talloze dreinende kinderen, dikke kinderen, gepeste of juist pestende kinderen. Er zijn meer vernielende en coma zuipende kinderen dan ons lief zijn, Of hangjongeren die dag en nacht aan hun Iphone of Ipad vastgeklonken zitten. Die agressief zijn tegen broertjes of zusjes, ouders of buren. En er zijn kinderen die in de criminaliteit belanden of verslaafd raken. Compleet ben ik dan nog niet, maar duidelijk is, dat de opvoeddroom van menig ouder lelijk in duigen kan vallen.

De samenleving – u en ik – wijzen graag met een beschuldigende vinger naar de ouders als de oorzaak van al dat leed. Niet zelden wordt zo onze samenleving een vijandige en onveilige omgeving. Vol verwijten, beschuldigingen, betutteling en kritiek. Dit is niet alleen zinloos en schadelijk voor de ouders en voor de kinderen. Het is ook niet eerlijk. Want opvoeden is best lastig. En juist als het lastig wordt, heb je je omgeving hard nodig. Niet om jou te vertellen wat jij fout doet. Wel, om jou te helpen het anders te doen. Opvoeden kan veel minder lastig zijn, als je het kunt doen met een beetje hulp van familie, vrienden of buren. Want soms zijn draagkracht en draaglast niet meer in evenwicht met elkaar en is er extra hulp nodig. Soms zelfs zoveel hulp dat specialisten erbij gehaald moeten worden of dat ouders hun kinderen aan specialisten moeten overdragen. Dat is – anders dan wij niet zelden ongezegd of ongezouten suggereren – geen schande. Integendeel. Ouders die hun omgeving inschakelen verdienen alle lof en waardering. Veel meer en eerder dan al die ouders die uitstralen dat opvoeden alleen maar leuk is en dat zij het geweldig hebben gedaan met hun kind of kinderen.

Natuurlijk is het belangrijk dat kinderen genoeg kunnen spelen, dat opvang is geregeld, dat het consultatiebureau goed werkt, dat er veilige routes zijn naar school, dat wij aandacht hebben voor gezond opgroeien. Het allerbelangrijkste echter is dat alle ouders zich gesteund weten. In goede, maar zeker in lastiger tijden. Want de echt goede opvoeder zal het erkennen: je hebt de hele gemeenschap nodig om jouw kinderen goed te laten opgroeien.

• De auteur, Peter Paul J. Doodkorte, is als senior-adviseur verbonden aan Vondel & Nassau, een landelijk werkend adviesbureau voor sociaal domein en overheden

• Meer blogs en ideeën zijn te vinden op Verruim de horizon, De kracht van het alledaagse en Inspirituals