Deze kwalificatie lees ik de laatste tijd steeds vaker. Op de een of andere manier krijgen we er blijkbaar een minder prettig gevoel bij als we zeggen dat het probleem-cliënten zijn.

Er zijn bij instellingen veel verschillende benamingen om duidelijk te maken wat voor ‘soort’ cliënten bij hen wonen. Soms typeren ze een hele afdeling in verhulde termen.

Laatst sprak ik een medewerker die zei dat hij op een SGLVB- afdeling werkte.

‘Waar werk jij’? vroeg ik met enige verbazing. Op een afdeling waar cliënten wonen die Sterk gedragsgestoord en licht verstandelijk beperkt zijn.
Er zal zo maar over je kind worden gesproken, dacht ik nog. ‘Ik heb een SGLVB- kind’

Het categoriseren van mensen vind ik al lastig te verteren. Blijkbaar is het gebruik van afkortingen minder beladen omdat dan niet iedereen direct weet waar men het over heeft.

Blijkbaar is er veel gedrag dat als een probleem wordt gezien.
De vragen die wij, professionals, moeten stellen zijn dan wel:
– Wat is het probleem? en
– Voor wie is het een probleem? Voor een cliënt of voor zijn begeleiders?

In mijn boek, ‘door stil te staan kom je verder’, sta ik uitgebreid stil bij wat men binnen hulpverlening probleemgedrag noemt. Ik noem dit signaalgedrag.

Dit is meer dan een verschil in woordkeuze. Bij een signaal ga je op onderzoek uit om te achterhalen wat er mogelijk mis is. Mis in iemands persoonlijke omstandigheden, mis is in zijn omgeving, mis is in de relatie met een of meer begeleiders en ga zo maar door.

Zo’n onderzoek is al moeilijk genoeg. Bij de probleem- benadering hebben we de neiging alles meer bij een cliënt te leggen. Hij veroorzaakt tenslotte met zijn gedrag een probleem…met name voor ons, begeleiders. Wij zijn het vaak zelf die helaas een van de oorzaken blijken te zijn van het signaalgedrag.

Nu is er sinds enige tijd weer een nieuwe term verschenen aan het zorg-en welzijnsfirmament; cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag.

Klinkt,  zo op het eerste gehoor, positief. Toch vind ik het helemaal niet zo’n goede term.

Vanuit menig cliënt gezien is juist het gedrag van zijn begeleider moeilijk te verstaan, lastig te begrijpen.

Misschien een idee om vanaf nu te spreken over begeleiders met moeilijk verstaanbaar gedrag.

Dan worden wij ons mogelijk ook meer bewust van de rol die wij spelen in het ‘probleem’- gedrag van cliënten. Dit kan er voor zorgen dat wij in onze houding het nodige naar cliënten gaan veranderen zodat zij ons gedrag gemakkelijk kunnen verstaan.

Geert Bettinger